ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΑΝΤΑΜΩΜΑ 2012 στο Φρούριο Κοζάνης

Αυτό ναι, ήταν αντάμωμα, χωρίς εισαγωγικά! Όταν στο Φρούριο των 20 μόνιμων κατοίκων ανταμώνουν περισσότεροι από 300 άνθρωποι, τότε ασφαλώς αποκτά την πραγματική του έννοια ο σκοπός και ο τίτλος της εκδήλωσης.

Και περίσσεψαν οι συγκινήσεις από ανθρώπους που είχαν να ιδωθούν πολλά χρόνια, να ξετυλίξουν το κουβάρι των παιδικών τους αναμνήσεων και βέβαια να γλεντήσουν.

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το σύλλογο Φίλων και Ενεργών Πολιτών Φρουρίου το Σάββατο 25 Αυγούστου 2012 στον αύλειο χώρο του τ. Δημοτικού Σχολείου, με "οδηγό" στο γλέντι την ορχήστρα Σπύρου Στραπάτσαλου - Γιώργου Δανιλόπουλου - Γιάννη Γκουντούλα κ.α.

Γ.Μ.

Ο Σύλλογος Φίλων και Ενεργών Πολιτών Φρουρίου του Δήμου Σερβίων - Βελβεντού Κοζάνης,

σας προσκαλεί στο πρώτο αντάμωμα Φρουριωτών που θα διεξαχθεί την Κυριακή 8 Μαίου 2011 στονΑγ. Αθανάσιο του χωριού μας όπου θα τελεστεί θεία λειτουργία το πρωί και θα ακολουθήσει χορός καιτραγούδι.

Παρακαλώ όπως δημοσιεύσατε!

Επικοινωνία : Πρόεδρος Συλλόγου - Λιάκος Χρήστος 6937273451

Την παραμονή τ' Αϊ-Δημητριού...

Και πάλι στο Φρούριο των 22 κατοίκων, βρέθηκε την παραμονή της γιορτής του Αγίου Δημητρίου 10μελής ψαλτική ομάδα, μελών και φίλων του συλλόγου Μικροβαλτινών με επικεφαλής το Γιάννη Μ., που αποδέχτηκαν την πρόσκληση του εφημέριου του χωριού παπά Αποστόλη. Ο πανηγυρικός εσπερινός με αρτοκλασία -λόγω της βροχής- έγινε στο Ι. Ναό Αγίου Νικολάου, παρουσία βέβαια όλων των κατοίκων του χωριού...και με την ίδια κατάληξη.

Τραγούδια εκατέρωθεν και πολύ συγκίνηση...

Απόλυτα επιτυχημένο το 1ο "Αντάμωμα" στο Φρούριο

Απόλυτη επιτυχία σημείωσε το 1^ο Αντάμωμα των Φρουριωτών την Κυριακή 8 Μαΐου 2011, που έγινε στο ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου λίγο έξω από το χωριό. Η παρουσία του κόσμου που κατέκλυσε το χώρο, στο Φρούριο των λιγότερων των 20 μόνιμων κατοίκων, ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Η γιορτή ξεκίνησε με τη Θεία Λειτουργία και συνεχίστηκε με την ακολουθία του αγιασμού στον αύλειο χώρο του ανακαινισμένου ξωκλησιού. Το σκηνικό καθαρά ανοιξιάτικο, καταπράσινο και μαγευτικό. Διάχυτη η συγκίνηση του κ. Θόδωρου Λιάκου του "αναδόχου"* του ξωκλησιού που καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους, θεωρώντας ότι "εκπληρώθηκε ένα όνειρο χρόνων να δει το προαύλιο γεμάτο κόσμο".

Ο πρόεδρος του συλλόγου Ενεργών Πολιτών Φρουρίου Χρήστος Λιάκος επίσης από τη μεγάλη συγκίνηση δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει το χαιρετισμό του και το καλωσόρισμα. Στιγμές ανθρώπινες, στιγμές υπέροχες…

Στη συνέχεια οι γυναίκες του χωριού τραγούδησαν και χόρεψαν παραδοσιακά τραγούδια για να ακολουθήσει η παρουσίαση παραδοσιακών χορών από μικτή χορευτική ομάδα των συλλόγων του Μικροβάλτου, της Ελάτης και του Λαογραφικού συλλόγου Τρανοβάλτου. Τέλος ενώ είχε μεσημεριάσει για τα καλά και ο καιρός ήταν θαυμάσιος ήρθε η σειρά να χορέψει όλος ο κόσμος…

Η πεμπτουσία του "ανταμώματος" ήταν πράγματι το αντάμωμα των συγχωριανών και πολλών φίλων τους που τους τίμησαν με την παρουσία τους. Έτσι όπως πρέπει να είναι κάθε "αντάμωμα". Έτσι είδαμε Φρουριώτες όχι μόνο από την Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα αλλά και από τα Τρίκαλα και τη Θεσσαλονίκη να ανταλλάσσουν καλωσορίσματα, χειραψίες, ευχές, χαμόγελα…

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε τη μεγάλη προσπάθεια των ανθρώπων του νεοσύστατου συλλόγου Ενεργών Πολιτών Φρουρίου που είχε και την ευθύνη της οργάνωσης, που πράγματι μας εξέπληξε για πολλούς λόγους. Για την επιλογή του χώρου, της εποχής και της ώρας, τη σωστή προετοιμασία του χώρου –μέχρι αντηλιακή τέντα και διαμόρφωση χώρου parking είδαμε-, την άψογη φιλοξενία με τη δωρεάν παροχή άφθονων εδεσμάτων και ποτών. Τα τελευταία βέβαια με την εθελοντική προσφορά και συμμετοχή των Φρουριωτών και κυρίως των Φρουριωτισσών με τις σπιτικές ετοιμασίες.

Συγχαρητήρια στους διοργανωτές…

*Στο Φρούριο επικρατεί παραδοσιακά ένας ιδιότυπος καταμερισμός των πολλών ξωκλησιών του χωριού ανά ένα σε κάθε μεγάλη οικογένεια του χωριού, που έχει και τη σχετική ευθύνη της συντήρησης.

**Ξέφυγαν από τα στερεότυπα των "ανταμωμάτων" που επικράτησαν τελευταία, με τα μεταμεσονύκτια γλέντια και με …εισιτήρια εισόδου! 


 ΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

το Φρούριο

των θρησκευτικών μνημείων και της ιστορίας

Ήμασταν τυχεροί γιατί «πέσαμε» σε «αλκυονίδα» μέρα στην καρδιά του χειμώνα. Προορισμός μας  το Φρούριο. Στην παρέα μας και ο Κώστας Παυλίτσας στο ρόλο του ξεναγού. Μέσω Μικροβάλτου-Τρανοβάλτου λίγο πριν τους Λαζαράδες, αφήνοντας την άσφαλτο, στρίψαμε για το Φρούριο με ένδειξη πινακίδας 10χλμ σε ένα κακοτράχαλο χωματόδρομο. Δύο τζιπ με κυνηγούς που συναντούμε μας δίνουν το στίγμα των επισκεπτών της περιοχής. Αφήνοντας τα χωράφια της «Λίμνης» κατηφορίσαμε  για τη «Βουργάρα». Δεξιά μας η «Αρκουδοπουρναριά». Περνάμε  το λάκκο και μπροστά μας είναι οι «Μπάρες» με τα εύφορα χωράφια ενώ δεξιά μας υψώνεται ο ψηλότερος λόφος της περιοχής η «Γκόλιαβη Ράχη».

Κάπου εκεί μας περίμενε ο παππούς ο Τριαντάφυλλος χαμογελαστός -είκοσι και πλέον χρόνια  έτσι ίδιο τον θυμάμαι-. Προστέθηκε στην παρέα μας -με το μπάρμπα Βάιο γίναμε τέσσερις-.

Αριστερά μας ο Άγιος Αθανάσιος. Ένα ξωκλήσι που με την πρώτη ματιά δεν παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παρατηρώντας όμως προσεκτικά βλέπουμε  ότι έχει κτιστεί πάνω σε θεμέλια παλιότερου ναού. Και η έκπληξη μας μεγαλώνει όταν κοντά στην είσοδο του ναΐσκου βλέπουμε  μια μεγάλη πορώδη πέτρα που έχει σκαλισμένο  σταυρό! Προφανώς είναι από το παλιό ξωκλήσι που χρονολογούνταν από τον 17^ο αιώνα. [Το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου ανακαινίστηκε πρόσφατα -Ιουλ. 2009, ως ΦΩΤΟ]

Συνεχίζουμε για το χωριό. Φρούριο σήμερα, Νεζεσκός τα χρόνια της τουρκοκρατίας, Παλιάλωνα αργότερα. Στην είσοδο τσεκάρουμε τα χιλιόμετρα του  χωματόδρομου που καταγράψαμε. 6,7 αντί 10 που έγραφε η πινακίδα!(;) Λιγοστά καθαρά σπίτια -τα περισσότερα «συμβατικά» από το σεισμό- ακόμη λιγότεροι άνθρωποι. Κλειστό και το μοναδικό καφενείο -καθημερινή γάρ -.

.

Αφήνουμε δεξιά μας τον πολιούχο του χωριού τον Άγιο Νικόλαο που λειτουργεί από τη δεκαετία του 1970 και συνεχίζουμε βορειοδυτικά στην άκρη του χωριού για το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Χρονολογείται από το 1738 ενώ έχουν γίνει κάποιες εργασίες  υποστύλωσης από την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αφού η  βόρεια πλευρά είναι υπό κατάρρευση.

.

Βλέπουμε τις καταπληκτικές τοιχογραφίες με κορυφαία την Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ δεσπόζει αναλλοίωτο από το χρόνο το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Το νοτιοανατολικό πρόσθετο τμήμα του ναού  φέρεται ότι ήταν το σχολείο του χωριού τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην ανατολική πλευρά, εξωτερικά , βλέπουμε  μισοθαμένο έναν τεράστιο πέτρινο σταυρό  με εμφανή τα σημάδια του χρόνου, που ανήκε στον τάφο κάποιου ιερωμένου του χωριού. Ο κ. Κώστας και ο παππούς ο Τριαντάφυλλος  δεν σταματούν να δίνουν πληροφορίες που βασίζονται σε μαρτυρίες, σε μύθους  και σε παραδόσεις.

Επόμενος σταθμός, συνεχίζοντας πάλι βορειοδυτικά, 300 μ. έξω από το χωριό είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.

Χρονολογείται  πριν από το 1647, αφού σχετική επιγραφή μας δίνει τη χρονολογία αυτή σαν έτος επισκευής. Αναπαλαιώθηκε  πριν λίγα χρόνια και έτσι βρεθήκαμε μπροστά  σε ένα μνημείο ανεκτίμητης αξίας.   Η αγιοσύνη και η λιτή «αυστηρότητα» των προσώπων καθώς και τα ζωντανά χρώματα, δίνουν στις τοιχογραφίες κάτι το ξεχωριστό και μας καθηλώνουν.

Φυσικά ο βασικός στόχος μας είναι το κάστρο του Σωσκού που βρίσκεται 2 χλμ δυτικά του χωριού σε ένα -από φυσικού- απόρθητο μέρος που από τη μια πλευρά  χάσκει στο βάθος ο Αλιάκμονας. Λίγες πέτρες σήμερα μαρτυρούν την ύπαρξη του κάστρου «φρούριον βυζαντινόν εις την αυτής σειράν των Σερβίων» σύμφωνα με τη «Χρονική Συγγραφή» του Γ. Ακροπολίτη (13^ος αιώνας ). Δεν μπορέσαμε πάντως να το προσεγγίσουμε. Πιο βορειοδυτικά του χωριού -500 μέτρα περίπου- λίγες πέτρες  σε διάταξη, «είναι τμήμα της Αλεξιάδας οδού» μας λέει ο κ. Κώστας.

Αγία Παρασκευή, Αι-Λιάς, Αγία Μαρίνα, Αι-Γιώργης είναι τα ξωκλήσια που βλέπουμε από μακριά. «Κατοχυρωμένα» το καθένα  τους, σε ένα από τα μεγάλα σόϊα του χωριού. Κάτασπρα, συνθέτουν συνολικά έναν περιβάλλοντα  χώρο με περίσσια γραφικότητα.

Περάσαμε να φωτογραφήσουμε και το Δημοτικό Σχολείο. Η τελευταία χρονιά που λειτούργησε ήταν το σχολ. έτος  1986-1987. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού είναι 23, όπως μας λέει ο παππούς Τριαντάφυλλος. Στο Φρούριο της εγκατάλειψης! Θέλουν να γίνει ο δρόμος  για το Τρανόβαλτο για να δώσει «ζωή» στο χωριό και να έρχονται πιο συχνά  οι δικοί τους άνθρωποι. Και τα φάρμακα !

Τη σημερινή του ονομασία το Φρούριο την οφείλει φυσικά στο Βυζαντινό κάστρο του Σωσκού που προαναφέραμε, για το οποίο υπάρχουν  αρκετές ιστορικές αναφορές. Επιπλέον όμως πήλινα αγγεία, κοσμήματα και νομίσματα που βρέθηκαν διάσπαρτα καθώς και κτερίσματα σε κιβωτιόσχημους τάφους, μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στην περιοχή του Φρουρίου από τους αρχαίους ιστορικούς χρόνους και τη βυζαντινή εποχή. Τα παραπάνω ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής.

Φύγαμε ικανοποιημένοι από το Φρούριο κατηφορίζοντας την άσφαλτο για το Ρύμνιο,  αφήνοντας αριστερά στο βάθος το φράγμα του Ιλαρίωνα, με γεμάτη την ψυχή μας από την έντονη θρησκευτικότητα   των μνημείων και την ιστορία του κάστρου του Σωσκού.

Γ.Μ.



Τ' Αη Δημητριού
και …συνέχεια του οδοιπορικού

Είχε σχεδιαστεί από καιρό μια επίσκεψη της ψαλτικής ομάδας και της χορωδίας του συλλόγου στο Φρούριο. Μετά από συνεννόηση με τον π. Απόστολο βρέθηκε η καλύτερη ευκαιρία. Και ορίστηκε για την παραμονή της εορτής του Αγίου Δημητρίου στο ομώνυμο ξωκλήσι που η  κτίση του ανάγεται πριν από το 1647!! Ένα ξωκλήσι που έχει αναστηλωθεί από την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, πριν μερικά χρόνια και έτσι σήμερα μπορεί να  απολαύσει κανείς τις θαυμάσιες αγιογραφίες που κοσμούν τους τοίχους του μικρού ναΐσκου.

Ο εσπερινός που θα ξεκινούσε στις 6 η ώρα, πήρε πανηγυρικό χαρακτήρα αφού όλοι οι κάτοικοι -περίπου 25 άτομα- του μικρού οικισμού των Καμβουνίων ήταν παρόντες, όπως και κάποιοι από το χωριό που ζουν στη Κοζάνη. Λόγω του σούρουπου και κάτω από το φως των κεριών η ακολουθία του εσπερινού και η αρτοκλασία με την πολυμελή ψαλτική ομάδα, εξελίχτηκε σε μια κατανυκτική μυσταγωγία. Με τη λήξη του εσπερινού οι γυναίκες τους χωριού και ενώ είχε πέσει το σκοτάδι, τραγούδησαν και χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς που συνεχίστηκαν στο μικρό, ζεστό και φιλόξενο στέκι του κυρ Κώστα. Που μας χώρεσε όλους.

Και ‘κει γίναμε μια μεγάλη παρέα και συνεχίσαμε το τραγούδι και το γλέντι. Ένα γλέντι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα των λιγοστών κατοίκων του Φρουρίου που το απολαύσαμε όλοι.

Η επόμενη μέρα, κατά τις 11 το πρωί, με βρίσκει πάλι στο Φρούριο αφού από την προηγούμενη είχα γνωρίσει ένα καινούργιο φίλο το Μάκη Καρ., έναν άνθρωπο παθιασμένο με τον τόπο του, που προσφέρθηκε να με καταδείξει όσα δεν μπόρεσα να δω και να καταγράψω στο οδοιπορικό του Γενάρη του 2007 (Α/Φ 10).

Είχα πάρει μια «γεύση» από την προηγούμενη μέρα , αφού περίπου 100-150 μ. νότια από το ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου και σε μικρότερη απόσταση από την επίσης παλιά -από το 1738 - εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, μου υπέδειξε τα εμφανέστατα ίχνη ενός ορθογωνίου κτίσματος με τεράστιους ογκόλιθους, που δεν θα διακινδυνεύσω το χρονικό προσδιορισμό της κτίσης του αφού αυτό βέβαια είναι αντικείμενο των ειδικών. Καλό θα ήταν πάντως, δοθείσης ευκαιρίας, να εξεταστεί από την Αρχαιολογία.

Επόμενος προορισμός ήταν το φαράγγι του Αλιάκμονα. Βρεθήκαμε, μετά από κακοτράχαλη διαδρομή 2 περίπου χλμ  δυτικά του χωριού, μπροστά σε μια εικόνα ανεπανάληπτης άγριας ομορφιάς που προκαλεί δέος και ίλιγγο. Το φαράγγι εκτείνεται σε μήκος 4-5 χλμ και ξεκινάει 3-4 χλμ πάνω από το φράγμα τοι Ιλαρίωνα που κατασκευάζεται.

Dim lights Embed " readonly="readonly" type="text">

Στα πόδια μας, στο βάθος, ο Αλιάκμονας κυλάει «ανυποψίαστος» αφού σε λίγα χρόνια που θα αρχίσει η πλήρωση του «ταμιευτήρα» της λίμνης του Ιλαρίωνα, δεν θα υπάρχει πια, θύμα κι αυτός της «ανάπτυξης».Ο Αλιάκμονας που είναι «γνωστός» στους λάτρεις των ανάλογων σπορ -rafting- εδώ και χρόνια και λιγότερο σε μας. Πάντως το μεγαλείο του τοπίου είναι μοναδικό. Το ποτάμι, τα θεόρατα βράχια -«Τζαμιά» τα λένε οι ντόπιοι- τυλιγμένα με τα χρώματα του φθινόπωρου είναι μαγευτικά και επιβλητικά. Ο Μάκης ονειροπολεί, φαντάζεται μια καλωδιακή πεζογέφυρα μέχρι την απέναντι όχθη, όταν ο «ταμιευτήρας» θα έχει κατακλυστεί. Μέχρι τη μέση του φαραγγιού θα φτάσει το νερό, μου λέει.  Φαντάζεται και ένα πλεούμενο να διασχίζει τη λίμνη μέχρι  και το επόμενο φαράγγι της Ζάβορδας!

Κι όμως δεν πρόκειται για κάτι το εξωπραγματικό. Θα μπορούσε να ασχοληθούν κάποιοι μέσα από διαδημοτικές συνεργασίες και να κάνουν τις απαραίτητες προμελέτες, συνεκτιμώντας και τα οφέλη που θα προκύψουν από τους επισκέπτες. Είναι η άποψη του Μάκη. Που υποστηρίζει ανεπιφύλακτα και ο υπογράφων.

Ανηφορίσαμε μέχρι το σημείο που αφήσαμε το αυτοκίνητο. Τα άγρια κυκλάμινα

κι ο αγριόκροκος είναι στο φόρτε τους. Το αυτοφυές πυξάρι, καταπράσινο ακόμη, δεσπόζει σε όλη την πλαγιά. Σε δεύτερη μοίρα το πουρνάρι.

Επόμενος σταθμός μας ήταν τα πρώην λατομεία χρωμίου του ΜΠΡΟΒΑ που λειτούργησαν από το 1970 έως το 1975 και βρίσκονται περίπου 3χλμ νοτιοδυτικά του χωριού. Εκεί εργάστηκαν και πολλοί -άντρες και γυναίκες- Μικροβαλτινοί. Λίγα τα ίχνη του ορυχείου και των γαλαριών, μάρτυρας η αποθήκη χωρίς σκεπή.

.

Και τέλος αφήσαμε το κάστρο του Σωσκού. Το προσεγγίσαμε από τη νότια πλευρά αυτή τη φορά. Η σχετική πινακίδα της αρχαιολογικής υπηρεσίας είναι λίγο μακριά. Δεν επιχειρούμε περαιτέρω την προσέγγιση, που πρέπει να γίνει με τα πόδια σε μια δύσβατη περιοχή. Άλλωστε από το ξακουστό βυζαντινό κάστρο του Σωσκού που χάσκει πάνω από το φαράγγι του Αλιάκμονα που περιγράψαμε παραπάνω, έχουν απομείνει ελάχιστα ίχνη. Αρκεστήκαμε σε μια τελευταία  μακρινή φωτογράφηση και πήραμε το δρόμο του γυρισμού.

Δεν θεωρώ ότι το οδοιπορικό στο Φρούριο ολοκληρώνεται εδώ, αφού όλο και κάτι θα μας έχει διαφύγει, όλο και κάτι καινούργιο θα αποκαλυφθεί!

Γ.Μ.

ΦΩΤΟ-ΜΟΝΤΑΖ: Π. Γάτσος